İnceledikçe benzerlikler karşısında hayrete düştüğümüz bonobolardan Kanzi’yi okuyacağız bugün. Sıradışı yetenekleriyle araştırmacıları hayretler içerisinde bırakan Kanzi, ateş yakıp yemek pişirebilme yetisine sahip.
1. Maymun Kanzi Topladığı Odunları Yığın Haline Getirerek, Kibrit Yardımıyla Yakarak Üstünde Yemeğini Pişiriyor.
2. Topladığı Odunları Uygun Bir Boyuta Getirmek İçin Kırmayı İhmal Etmiyor Kanzi.
3. Odun Yığınlarını Özenle Düzenliyor.
4. Kibrit Ya da Çakmakla Topladığı Odunları Yakıyor.
5. Ardından Yaktığı Ateşin Üstüne Izgarasını Yerleştirerek Yemek Hazırlıklarına Son Sürat Devam Ediyor.
6. Maymunun Eğitmeni ve Bonobolarla Dil Araştırmasını Yürüten Uzman Dr. Sue Savage-Rumbaugh, Kanzi’nin Kendi İsteğiyle Ateş Yaktığını Söylüyor ve Ekliyor:
”Kanzi’nin ateş yakma merakı çocukken ‘Quest For Fire’ filmini izledikten sonra başladı.” Ateşi kontrol etmek için uğraş veren ilkel insanları anlatan bu film, Kanzi doğduktan bir yıl sonra piyasaya sürülmüş ve Kanzi, filmi büyülenmiş halde üst üste defalarca izlemiş.
7. Çocukluğunu Dr. Sue ile Açıkhavada Geçiren Kanzi, Eğitmeninin Yemek Yaptığı Zamanlar Ateşe Olan İlgisini Belli Etmiş.
Eğitmeni olayla alakalı şunları söylüyor: “Kanzi beş yaşındayken odun yığınlarını yakmayı deniyordu, onu gözetim altında tutmak zorundaydım fakat ateş yakmayla ilgilendiği açıktı, bu yüzden ona izin veriyordum. Filmi izledikten sonra tamamen ateş yakmaya odaklandı, film izlemeyle ateş yakmayı birbirleriyle ilişkilendirmişti ve kendini bu konuda çok kaptırmış görünüyordu.”
8. Dr. Sue ve Ortağı Primatolog Liz Pugh, Kanzi ve Merkezde Bulunan Diğer İki Maymuna, İletişim İçin Sembollerden Oluşan Kağıtlar Vasıtasıyla Dil Eğitimi Verdi. Farklı Kelimeleri İfade Eden Semboller, Maymunların Kendi Akıllarıyla Konuşmasına Yardımcı Oluyordu.
”Kanzi, 2000 kelime anlayabiliyor hatta kendi isminin sembolüne sahip ve çevresinde bu sembolle anılıyor. Bu eğitim sayesinde Kanzi, eğitmenine ateş yakmak istediğini ‘söyleyebiliyor’.”
9. Dr Sue Ayrıca İnsan Evriminde Ateşi Manipüle Etmenin En Önemli Faktörlerden Biri Olduğunu Bu Yüzden Kanzi’nin Ateş Yakma Becerilerinin Bizi Yakından İlgilendirdiğini Belirtiyor.
10. “Kanzi’nin, Ateşi Kontrol Etme Gibi Gerekli Durumları Kısa Sürede Yapabileceği Açıkça Belli Değil.”
”Örneğin; Kanzi, ateşe yakın duramaz, odun atması gerektiğinde bile belli bir mesafeden ateşi dikkatlice izler. Ateş yakma isteğini, ısı sağlamak için kullanması konusunda ona yol gösterecek bir ekolojik baskıya sahip değil. Kanzi, kendi sıcak yatağına sahip olduğu için ateşi kullanan ilk insanlar gibi kendi ısısını korumak zorunda hissetmiyor ve hiçbir zaman yırtıcı hayvanlarla karşılaşmadığı için de çevresini korkutmaya ihtiyaç duymuyor.”
11.
“Kanzi, akşamları tesisi oluşturan güvenli betonarme binalarda kaldığı için ilkel insanların yaptığı gibi geceleri ateş çevresinde oturmaya da ihtiyaç duymuyor. Fakat Kanzi böyle bir sığınağa sahip olmasaydı ne olacaktı? Geceleri ateşin yanında duracak ve yırtıcıları ateşten uzak tutmaya çalışacaktı fakat ateş, şimdilik Kanzi için sadece büyük keyif aldığı yemek pişirme aktivitesine yarıyor.”
12. Yalnızca Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde Yaşayan Bonobolar, ‘IUCN Red List’ Tarafından Nesli Tükenmekte Olan Hayvanlar Arasında Gösterildi ve Habitatları, İnsanlar Yüzünden Mahvedildiği İçin Son Otuz Yıl İçinde Nüfusları Hızlı Bir Düşüş Yaşadı.
Eski bir Kongo kabile efsanesine göre, bir zamanlar insanlar ve bonobolar ormanda birlikte yaşıyorlarmış, ta ki insanlar ateşi keşfedene dek. Efsane, bonoboların da ateş yakabildiklerini ancak insanlardan farklı olarak ateşi bir süre yakıp yollarına devam etmişler. Fakat insanlar sürekli yanan bir ateş istediği için köylerde yaşamaya başlamışlar, bonobolar ise ormanda yaşamayı sürdürmüşler.
13. Kanzinin Videosu İçin:
Kaynak: Onedio
